Sama koncepcja sztucznej inteligencji znana jest od lat 60. ubiegłego wieku. Od dłuższego czasu wykorzystuje się ją w takich branżach, jak medycyna, finanse, bankowość czy procedury AML. Rozwój AI pojawiał się w sektorze prawniczym stopniowo i powoli, ale dzisiaj rozwiązania oparte na generatywnej sztucznej inteligencji wspierają pracę coraz większej liczby dużych kancelarii. Co warto wiedzieć o AI w pracy prawnika i w jaki sposób się ją wykorzystuje?
Jak wyglądała ewolucja technologii LegalTech w pracy prawnika?
Samo pojęcie LegalTech (też LawTech i LegalIT) jest używane na określenie sprzętu oraz technologii wykorzystywanych w codziennej pracy prawników. Nie doczekało się ono jednak definicji legalnej i przez poszczególnych przedstawicieli doktryny jest rozumiane w różny sposób. W szerokim ujęciu można wyróżnić trzy etapy rozwoju technologii LegalTech.
LegalTech 1.0
Pierwszym krokiem było zaimplementowanie w pracy kancelarii powszechnie znanych systemów SIP, a także oprogramowania klasy CRM/ERP, które pozwala zarządzać dużą liczbą spraw, klientów i dokumentów. Wszystkie dane są cyfryzowane, więc nie ma potrzeby fizycznego przechowywania teczek. Również agregacja i wyszukiwanie poszczególnych informacji przebiega znacznie szybciej.
Zmiany systemowe w tym zakresie przebiegały powoli i dopiero pandemia wirusa SARS-Cov-2 spowodowała zdynamizowanie wdrażania rozwiązań LegalTech. Do takich rozwiązań można zaliczyć m.in. rozprawy on-line, a także szkolenia profesjonalnych pełnomocników realizowane poprzez webinary i wideokonferencje.
LegalTech 2.0
Rozkwit fazy LegalTech 2.0 można zaobserwować obecnie, choć swoimi początkami sięga ona opracowania koncepcji technologii blockchain, czyli początku XXI w. Choć za pierwszą próbę integracji różnych koncepcji blockchaina uważa się emisję pierwszego Bitcoina (2008 rok), od tamtej pory schematy blokowe pokonały bardzo długa drogę.
Dzisiaj technologię blockchain wykorzystuje się w wielu dziedzinach gospodarki, jak logistyka, e-commerce, bankowość, ale także prawo. Klasycznym przykładem wykorzystania informacji zapisanych w rozproszonym rejestrze są smart kontrakty. Łączą one ze sobą dostępność, transparentność, integralność danych, automatyzację oraz oszczędność kosztów.
Jednocześnie dane zapisane w blokach nie mogą zostać zmienione. Wśród innych zastosowań można wymienić podpisy elektroniczne, potwierdzenie transferu praw własności intelektualnej lub przemysłowej czy tworzenie DAO (ang. Decentralized Autonomous Organizations) lub LAO (ang. Limited Liability Autonomous Organizations).
Legal Tech 3.0
Poprzednie etapy wysuwały na pierwszy plan coraz większą automatyzację w pracy prawnika. Wraz ze wzrostem popularności technologii sztucznej inteligencji niechybnie musiało prowadzić to do zaimplementowania rozwiązań AI w narzędziach pracy profesjonalnego pełnomocnika.
Legal Tech 3.0 bazuje na algorytmach wykorzystujących uczenie maszynowe, czyli stopniowy rozwój i naukę maszyny bazującej na wprowadzonych do niej danych, ale także cały szereg innych technik wykorzystywanych w tworzeniu sztucznej inteligencji. Czego można spodziewać się po sztucznej inteligencji w pracy prawnika?
Narzędzia AI do generowania raportów due diligence i analityki
Przykładem wykorzystania sztucznej inteligencji jest analityka obejmujące informacje prawne i biznesowe. Takie dane są automatycznie przetwarzane i segregowane chociażby na potrzeby raportu należytej staranności, stanowiącego podstawowy element każdej transakcji M&A.
Algorytmy AI potencjalnie pozwala też na szybsze wyszukiwanie lepiej dopasowanych orzeczeń sądowych, z uwzględnieniem kluczowych elementów stanu faktycznego. Wbrew pozorom to znacznie więcej niż tylko zaawansowana wyszukiwarka, ponieważ sztuczna inteligencja wyszukuje określone wzorce zachowań i może przewidzieć np. rozstrzygnięcie w danej sprawie.
Dlaczego sztuczna inteligencja automatyzuje działania prawnika?
Kancelarie, które na co dzień zajmują się wieloma sprawami, często muszą sporządzać takie same dokumenty z wykorzystaniem określonych wzorów i powtarzalnej argumentacji. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii możliwe jest skrócenie czasu na realizację żmudnych zadań, które nie wymagają indywidualnego podejścia i kreatywnego myślenia.
Innym przykładem odciążenia prawników w codziennej pracy jest zintegrowanie elektronicznych podpisów z dokumentami oraz stosowanie technologii cloud computing do zarządzania dostępem dla poszczególnych spraw i dokumentów. Przykładem wykorzystania sztucznej inteligencji w technologii chmurowej jest chociażby nadzorowanie bezpieczeństwa dostępu w czasie rzeczywistym lub generowanie podpowiedzi dla usprawnienia procesów biznesowych.
Czego możemy spodziewać się w przyszłości?
O tym, w którą stronę będzie rozwijała się sztuczna inteligencja, można jedynie spekulować. Niemniej jednak doniesienia firm zajmujących się rozwojem AI wskazują na rosnącą rolę rozproszonej sztucznej inteligencji (ang. Distributed Artificial Intelligence) pozwalającą na rozwiązywanie wielu problemów jednocześnie. Podobną rolę odgrywają systemy wieloagentowe (ang. Multi-agent Systems). Dzięki temu możliwe będzie przeanalizowanie nawet bardzo złożonej sprawy z wielu punktów widzenia w krótszym czasie.
Jakie niebezpieczeństwa dla prawników niesie ze sobą korzystanie z narzędzi AI?
Trzeba zdawać sobie sprawę, że sztuczna inteligencja niesie ze sobą nie tylko nadzieje, ale także realne zagrożenia dla wyników pracy profesjonalistów. Zasadniczy problem polega na tym, że generatywna AI wykorzystuje dane zaimplementowane w niej w trakcie treningu do generowania tekstów. Nie jest jednak w stanie zweryfikować ich treści i ocenić ich krytycznie.
Innymi słowy tego rodzaju algorytmy nie są w stanie „rozumować” poprzez wnioskowanie w taki sposób, jak robią to ludzie. Narzędzie nigdy nie ma pewności, że odpowiedzi, której udzieliło, jest poprawna.
Korzystając z zasobów AI warto mieć w pamięci, aby rezultaty pracy maszyny zawsze weryfikować pod kątem dopasowania wyniku do indywidualnych potrzeb. Nawet jeśli prompt wprowadzony przez użytkownika jest precyzyjny i bogaty w informacje, nie daje to pewności, że odpowiedź w postaci output data będzie równoznaczna z tą, jakiej udzieliłby pełnomocnik poproszony o poradę prawną.
Obecnie trudno jednoznacznie ocenić użyteczność AI dla branży prawnej. Z pewnością określone narzędzie pozwalają na oszczędność czasu i zwiększenie wydajności kancelarii z biznesowego punktu widzenia. Trzeba jednak zawsze upewnić się, czy wraz z tą optymalizacją nie dochodzi do poświęcenia merytoryki, która jest podstawą pracy prawnika.